του Πέτρου Κωνσταντίνου
Ενάντια στον εθνικισμό
Το βιβλίο του Δημήτρη Χριστόπουλου, διδάσκοντα στο Τμήμα Πολιτικών
Επιστημών και Ιστορίας του Πάντειου Πανεπιστημίου και μέλους του ΔΣ της
Ελληνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, είναι μια προσπάθεια
στήριξης του αγώνα για την αναγνώριση του δικαιώματος πρόσβασης στην
ιθαγένεια σε πολίτες που γεννήθηκαν η βρέθηκαν στην Ελλάδα λόγω
μετανάστευσης ή «επιστροφής».
Είναι πολύτιμη η συμβολή του με δεδομένο ότι εκκρεμεί η ανακοίνωση της απόφασης του Συμβούλιου Επικρατείας που θα κρίνει την συνταγματικότητα ή όχι του νόμου 3838/2010 περί απόδοσης ιθαγένειας, με τον οποία απέκτησαν δικαίωμα ιθαγένειας μετανάστες δεύτερης γενιάς και μακρόχρονης διαμονής υπό προϋποθέσεις καθώς και δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές εκλογές. Η ΝΔ, το ΛΑ.Ο.Σ, η Χρυσή Αυγή επιδιώκουν την άρση του νόμου και ήδη το ίδιο εισηγήθηκε το Δ’ Τμήμα στην Ολομέλεια του ΣτΕ. Πρόκειται για μια σημαντική μάχη που έδωσε το αντιρατσιστικό κίνημα διεκδικώντας ιθαγένεια για όλα τα παιδιά που γεννιούνται ή μεγαλώνουν στη χώρα, σε σύγκρουση τόσο με τον εθνικισμό όσο και με την απόδοση ιθαγένειας με τόσους περιορισμούς που την κατάντησε χωρίς περιεχόμενο. Όπως άλλωστε παραδέχεται ο ίδιος ο συγγραφέας ο οποίος έδωσε μάχη για την στήριξη του νόμου, η εφαρμογή του με τους υπάρχοντες απαράδεκτους περιορισμούς έχει περιορίσει δραματικά την απόδοση ιθαγένειας.
Υπενθυμίζει ότι η ιθαγένεια και η έννοια του «έλληνα πολίτη» είχε διαφορετικό ορισμό και νομική υπόσταση στην ιστορική πορεία ανάπτυξης του ελληνικού καπιταλισμού. Την μετεπαναστατική περίοδο μέχρι την μικρασιατική καταστροφή την χαρακτηρίζει ως «τον αιώνα της συμπερίληψης», με το ελληνικό κράτος να επιδιώκει την εξάπλωση του – και την εδαφική – αναζητώντας τους πολίτες του παντού, στη βάση όχι της γλώσσας ή της κοινής εθνικής συνείδησης αλλά περισσότερο της ορθόδοξης θρησκείας, στα πλαίσια του αγώνα κατά της οθωμανικής κυριαρχίας αμέσως μετά το 1821 και αργότερα για την απελευθέρωση των «αλύτρωτων εδαφών». Ήταν η περίοδος ταυτόχρονα που οι μετανάστες ήταν οι έλληνες που έφευγαν στο εξωτερικό και έχαναν μάλιστα την ιθαγένεια αρχικά όταν έπαιρναν αυτή της χώρας προορισμού τους. Κυριαρχούσε λοιπόν το «έλληνας γίνεσαι» σύμφωνα με το συγγραφέα. Αναφέρει την ομιλία πολιτευτή στη Δ΄ Εθνοσυνέλευση το 1834:
«Η Ελλάς έχει ανάγκην κατοίκων δια να καλλιεργήσουν τας ερήμους της, να μας φέρουν βιομηχανίας – ποίος τους αποδιώκει; Αλλά δεν θέλουμε ανθρώπους δια τα υπουργήματα. Αυτά ανήκουν εις ημας, είναι λάφυρα πολέμου, δεν θέλουμε αγάδες στο κεφάλι μας, θέλουμε δουλευτάς».
Η δεύτερη περίοδος είναι «η εποχή της αναδίπλωσης» από το τέλος της ανταλλαγής πληθυσμών που ακολούθησε τη Μικρασιατική εκστρατεία μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα. Είναι περίοδος της απόδοσης ιθαγένειας με κριτήρια καταγωγής και εθνικής συνείδησης. Οδηγεί σε προσπάθειας ομογενοποίησης του πληθυσμού με διωγμούς μειονοτήτων αλλά ακόμη και των κομμουνιστών στη περίοδο του εμφυλίου ως «μη έχοντες εθνική συνείδηση» αναγορεύοντας τους σε «εσωτερικό εχθρό». Πάνω από 60.000 χάνουν την ιθαγένεια ως τιμωρία για έλλειψη «εθνικής συνείδησης» ως «εαμοβούλγαροι» σύμφωνα με το δόγμα της εθνικοφροσύνης, ενώ μειονοτικοί από τη Θράκη και τη Μακεδονία εκπίπτουν ως «ανάξιοι έλληνες»!
Η κατάρρευση του ανατολικού μπλόκ, η είσοδος της Ελλάδας στην ΕΕ και το νέο μεταναστευτικό κύμα δημιουργεί νέα δεδομένα που επιβάλλουν μια νέα πολιτική στις κυβερνήσεις. Ο Δ. Χριστόπουλος προσεγγίζει τα δύο μέτρα και δύο σταθμά όσον αφορά τους «ομογενείς». Κάποιοι κερδίζουν την ιθαγένεια μέσω πολιτογράφησης εξ αιτίας της καταγωγής τους όπως οι προερχόμενοι από τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ. Με αίτηση στο ελληνικό προξενείο που αποδεικνύει εμπλοκή σε «ελληνική εθνική δραστηριότητα» ή ρίζα από έλληνα παππού γραμμένο κάποτε σε δημοτολόγιο κάποιου χωριού. Οι έλληνες της Αλβανίας από την άλλη αναμένουν χρόνια με Ειδικό Δελτίο Ομογενούς ως ότου ζυγίσει το ελληνικό κράτος σε τι ωφελεί περισσότερο η ιδιότητα τους: ως αριθμών της ελληνικής μειονότητας ή φτηνού εργατικού δυναμικού στην Ελλάδα.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, καθώς η κρίση βαθαίνει και τα μεταναστευτικά ρεύματα έχουν ήδη κατευθυνθεί στην Ελλάδα, ξαναμπαίνει το ζήτημα δραματικά. Η Ελλάδα «θέλει δουλευτάς» πάλι, δηλ. φτηνό εργατικό δυναμικό για τις επιχειρήσεις και τις καλλιέργειες. Η συζήτηση για το νόμο για την ιθαγένεια ήρθε σε περίοδο έντονης στροφής στην Ελλάδα και ευρωπαϊκά σε πολιτικές αντίθετες της ένταξης που πρέσβευαν οι κυβερνήσεις σε περιόδους ανάπτυξης. Ορθά, ο Δ. Χριστόπουλος επικρίνει τους δικαστές του Δ’ Τμήματος του ΣτΕ ότι αναβιώνουν το δίκαιο της 4ης Αυγούστου του Μεταξά, όταν διαχωρίζουν το έθνος από το λαό για να στερήσουν δικαιώματα σε μετανάστες, υπενθυμίζοντας την μαύρη κλωστή που συνδέει τους πολέμιους των δικαιωμάτων των μεταναστών για απόκτηση ιθαγένειας με τους φασίστες ομογάλακτους τους.
Ωστόσο, η επίκληση των προοδευτικών, ακόμη και των επιστημονικών, αξιών για την υπεράσπιση αυτονόητων δικαιωμάτων δεν αρκεί. Έτσι και αλλιώς οι όποιοι ευαίσθητοι νομικοί και πανεπιστημιακοί στους οποίους επιχειρεί να δώσει επιχειρήματα, ίσως για να επηρεαστεί ακόμη και το φρούριο της αστικής δικαιοσύνης του Στε, δεν είναι ικανοί από μόνοι τους να υπερασπίσουν δικαιώματα και ελευθερίες που μπαίνουν στο στόχαστρο στα πλαίσια μιας συνολικότερης στρατηγικής. Η διέξοδος βρίσκεται στη σύνδεση της αντίστασης στο νέο ρατσισμό που βάζει στο στόχαστρο την πολυπολιτισμική κοινωνία με την ταξική αναμέτρηση της εργατικής τάξης με την κυρίαρχη τάξη στην Ελλάδα που μετατρέπει τους μετανάστες σε αποδιοπομπαίους τράγους για τα αδιέξοδα της καπιταλιστικής κρίσης. Είναι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενωση-ρατσιστικό φρούριο που γέννησε τους Λεπέν, τους Μιχαλολιάκους και τους Μπρέιβικ με τις περιοριστικές πολιτικές.
Το βιβλίο του Δ.Χριστόπουλου είναι πολύτιμο στη μάχη ενάντια στο εθνικισμό και το ρατσισμό, όχι μόνο για νομικούς και φοιτητές αλλά και για τους ακτιβιστές του αντιρατσιστικού και αντιφασιστικού κινήματος. Αξίζει να διαβαστεί.
Τιμή 21.30€, 308 σελίδες
Εκδόσεις Βιβλιόραμα
http://socialismfrombelow.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=352:i92&Itemid=1
Είναι πολύτιμη η συμβολή του με δεδομένο ότι εκκρεμεί η ανακοίνωση της απόφασης του Συμβούλιου Επικρατείας που θα κρίνει την συνταγματικότητα ή όχι του νόμου 3838/2010 περί απόδοσης ιθαγένειας, με τον οποία απέκτησαν δικαίωμα ιθαγένειας μετανάστες δεύτερης γενιάς και μακρόχρονης διαμονής υπό προϋποθέσεις καθώς και δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές εκλογές. Η ΝΔ, το ΛΑ.Ο.Σ, η Χρυσή Αυγή επιδιώκουν την άρση του νόμου και ήδη το ίδιο εισηγήθηκε το Δ’ Τμήμα στην Ολομέλεια του ΣτΕ. Πρόκειται για μια σημαντική μάχη που έδωσε το αντιρατσιστικό κίνημα διεκδικώντας ιθαγένεια για όλα τα παιδιά που γεννιούνται ή μεγαλώνουν στη χώρα, σε σύγκρουση τόσο με τον εθνικισμό όσο και με την απόδοση ιθαγένειας με τόσους περιορισμούς που την κατάντησε χωρίς περιεχόμενο. Όπως άλλωστε παραδέχεται ο ίδιος ο συγγραφέας ο οποίος έδωσε μάχη για την στήριξη του νόμου, η εφαρμογή του με τους υπάρχοντες απαράδεκτους περιορισμούς έχει περιορίσει δραματικά την απόδοση ιθαγένειας.
Υπενθυμίζει ότι η ιθαγένεια και η έννοια του «έλληνα πολίτη» είχε διαφορετικό ορισμό και νομική υπόσταση στην ιστορική πορεία ανάπτυξης του ελληνικού καπιταλισμού. Την μετεπαναστατική περίοδο μέχρι την μικρασιατική καταστροφή την χαρακτηρίζει ως «τον αιώνα της συμπερίληψης», με το ελληνικό κράτος να επιδιώκει την εξάπλωση του – και την εδαφική – αναζητώντας τους πολίτες του παντού, στη βάση όχι της γλώσσας ή της κοινής εθνικής συνείδησης αλλά περισσότερο της ορθόδοξης θρησκείας, στα πλαίσια του αγώνα κατά της οθωμανικής κυριαρχίας αμέσως μετά το 1821 και αργότερα για την απελευθέρωση των «αλύτρωτων εδαφών». Ήταν η περίοδος ταυτόχρονα που οι μετανάστες ήταν οι έλληνες που έφευγαν στο εξωτερικό και έχαναν μάλιστα την ιθαγένεια αρχικά όταν έπαιρναν αυτή της χώρας προορισμού τους. Κυριαρχούσε λοιπόν το «έλληνας γίνεσαι» σύμφωνα με το συγγραφέα. Αναφέρει την ομιλία πολιτευτή στη Δ΄ Εθνοσυνέλευση το 1834:
«Η Ελλάς έχει ανάγκην κατοίκων δια να καλλιεργήσουν τας ερήμους της, να μας φέρουν βιομηχανίας – ποίος τους αποδιώκει; Αλλά δεν θέλουμε ανθρώπους δια τα υπουργήματα. Αυτά ανήκουν εις ημας, είναι λάφυρα πολέμου, δεν θέλουμε αγάδες στο κεφάλι μας, θέλουμε δουλευτάς».
Η δεύτερη περίοδος είναι «η εποχή της αναδίπλωσης» από το τέλος της ανταλλαγής πληθυσμών που ακολούθησε τη Μικρασιατική εκστρατεία μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα. Είναι περίοδος της απόδοσης ιθαγένειας με κριτήρια καταγωγής και εθνικής συνείδησης. Οδηγεί σε προσπάθειας ομογενοποίησης του πληθυσμού με διωγμούς μειονοτήτων αλλά ακόμη και των κομμουνιστών στη περίοδο του εμφυλίου ως «μη έχοντες εθνική συνείδηση» αναγορεύοντας τους σε «εσωτερικό εχθρό». Πάνω από 60.000 χάνουν την ιθαγένεια ως τιμωρία για έλλειψη «εθνικής συνείδησης» ως «εαμοβούλγαροι» σύμφωνα με το δόγμα της εθνικοφροσύνης, ενώ μειονοτικοί από τη Θράκη και τη Μακεδονία εκπίπτουν ως «ανάξιοι έλληνες»!
Η κατάρρευση του ανατολικού μπλόκ, η είσοδος της Ελλάδας στην ΕΕ και το νέο μεταναστευτικό κύμα δημιουργεί νέα δεδομένα που επιβάλλουν μια νέα πολιτική στις κυβερνήσεις. Ο Δ. Χριστόπουλος προσεγγίζει τα δύο μέτρα και δύο σταθμά όσον αφορά τους «ομογενείς». Κάποιοι κερδίζουν την ιθαγένεια μέσω πολιτογράφησης εξ αιτίας της καταγωγής τους όπως οι προερχόμενοι από τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ. Με αίτηση στο ελληνικό προξενείο που αποδεικνύει εμπλοκή σε «ελληνική εθνική δραστηριότητα» ή ρίζα από έλληνα παππού γραμμένο κάποτε σε δημοτολόγιο κάποιου χωριού. Οι έλληνες της Αλβανίας από την άλλη αναμένουν χρόνια με Ειδικό Δελτίο Ομογενούς ως ότου ζυγίσει το ελληνικό κράτος σε τι ωφελεί περισσότερο η ιδιότητα τους: ως αριθμών της ελληνικής μειονότητας ή φτηνού εργατικού δυναμικού στην Ελλάδα.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, καθώς η κρίση βαθαίνει και τα μεταναστευτικά ρεύματα έχουν ήδη κατευθυνθεί στην Ελλάδα, ξαναμπαίνει το ζήτημα δραματικά. Η Ελλάδα «θέλει δουλευτάς» πάλι, δηλ. φτηνό εργατικό δυναμικό για τις επιχειρήσεις και τις καλλιέργειες. Η συζήτηση για το νόμο για την ιθαγένεια ήρθε σε περίοδο έντονης στροφής στην Ελλάδα και ευρωπαϊκά σε πολιτικές αντίθετες της ένταξης που πρέσβευαν οι κυβερνήσεις σε περιόδους ανάπτυξης. Ορθά, ο Δ. Χριστόπουλος επικρίνει τους δικαστές του Δ’ Τμήματος του ΣτΕ ότι αναβιώνουν το δίκαιο της 4ης Αυγούστου του Μεταξά, όταν διαχωρίζουν το έθνος από το λαό για να στερήσουν δικαιώματα σε μετανάστες, υπενθυμίζοντας την μαύρη κλωστή που συνδέει τους πολέμιους των δικαιωμάτων των μεταναστών για απόκτηση ιθαγένειας με τους φασίστες ομογάλακτους τους.
Ωστόσο, η επίκληση των προοδευτικών, ακόμη και των επιστημονικών, αξιών για την υπεράσπιση αυτονόητων δικαιωμάτων δεν αρκεί. Έτσι και αλλιώς οι όποιοι ευαίσθητοι νομικοί και πανεπιστημιακοί στους οποίους επιχειρεί να δώσει επιχειρήματα, ίσως για να επηρεαστεί ακόμη και το φρούριο της αστικής δικαιοσύνης του Στε, δεν είναι ικανοί από μόνοι τους να υπερασπίσουν δικαιώματα και ελευθερίες που μπαίνουν στο στόχαστρο στα πλαίσια μιας συνολικότερης στρατηγικής. Η διέξοδος βρίσκεται στη σύνδεση της αντίστασης στο νέο ρατσισμό που βάζει στο στόχαστρο την πολυπολιτισμική κοινωνία με την ταξική αναμέτρηση της εργατικής τάξης με την κυρίαρχη τάξη στην Ελλάδα που μετατρέπει τους μετανάστες σε αποδιοπομπαίους τράγους για τα αδιέξοδα της καπιταλιστικής κρίσης. Είναι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενωση-ρατσιστικό φρούριο που γέννησε τους Λεπέν, τους Μιχαλολιάκους και τους Μπρέιβικ με τις περιοριστικές πολιτικές.
Το βιβλίο του Δ.Χριστόπουλου είναι πολύτιμο στη μάχη ενάντια στο εθνικισμό και το ρατσισμό, όχι μόνο για νομικούς και φοιτητές αλλά και για τους ακτιβιστές του αντιρατσιστικού και αντιφασιστικού κινήματος. Αξίζει να διαβαστεί.
Τιμή 21.30€, 308 σελίδες
Εκδόσεις Βιβλιόραμα
http://socialismfrombelow.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=352:i92&Itemid=1
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου